اتاق تمیز چیست؟

اتاق تمیز همانطور که از نامش پیداست به محیط و فضای بسته ایی گفته می شود که از لحاظ ذرات معلق در هوا با فضاهای معمولی تفاوت دارد. حال این تفاوت در چیست و به چه منظور اتاق تمیز ساخته می شود؟ تفاوت اصلی اتاق تمیز با اتاق های دیگر تجهیزات بکار رفته جهت کنترل رطوبت، دمای هوا، آلودگی های میکروبی، ذرات معلق موجود در هوا و … می باشد. درواقع اتاق تمیز جهت تولید محصولاتی که در روند تولید آنها نیاز به محیط و فضای کاملا استرلیزه و دور از آلودگی های معمول نیاز است ساخته می شود. اتاق تمیز می تواند تمام فضای بسته یک کارخانه و یا تنها بخش کوچکی از کلیه مراحل تولید یک محصول باشد. این اتاق بطورمعمول در صنایع دارویی و بیو دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی، فضایی، خودرویی، الکترونیکی و بسیاری دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
قابل به ذکر می باشد که تنها راه کنترل آلودگی در یک محیط خاص کنترل هوای کل آن محیط می باشد. در این فرایند میزان و مسیر جریان هوا، فشار، دما، رطوبت و فیلتراسیون تخصصی همگی به شدت کنترل شده و میزان وجود هر کدام در اتاق تمیز مربوطه به نوع محصول تولید شده بستگی دارد. در اتاق تمیز بیشتر از اتاق های معمولی انواع فیلتر وجود داشته و ورود ذرات معلق و میکروب های موجود در ها را سعی می کنند به حداقل برسانند. ساخت و نگهداری اتاق تمیز بر اساس برنامه ریزی و استاندارهای جهانی ویژه ای صورت می گیرد.

آلودگی چیست؟

آلودگی در واقع عملی است که بر اساس آن سطوح و لوازم موجود در یک محیط پوشیده از ذرات موجود در هوا شده و به اصطلاح عامیانه خاک خورده می شوند. بطور معمول هدف بیشتر صنایع ذراتی به اندازه ۰٫۵ میکرون و یا بزرگتر است، با این حال امروزه هدف بعضی از صنایع ذرات کوچکتر نیز می باشد. لازم است که کارکنان اتاق تمیز آگاهی کاملی از منابع ایجاد آلاینده در آن محیط ویژه داشته باشند. در هر بار استفاده ازاتاق تمیز، روش تمیز کردن و ورود و خروج از اتاق باید بطور برنامه ریزی شده و استاندارد رعایت گردد.
منابع ویژه ایی بطور معمول باعث ایجاد آلودگی در اتاق تمیز می شوند که پنج منبع آن در بیشتر اتاق های تمیز مشترک می باشند.

۱- تسهیلات و امکانات موجود در اتاق:

* دیوارها، سقف و زمین
* رنگ و یا کاغذ دیواری و یا هر گونه پوشش دیگر
* ذرات باقیمانده در تهویه هوا
* هوا و بخارهای موجود در اتاق
* صندلی، نیمکت و میز

۲- منبع انسانی:

* مو
* روغن موجود بر روی پوست، عرق، ذرات و سلول های مرده پوست
* لوازم آرایشی و عطری
* آب دهان
* اجزا ساخت لباس مثل نخ و الیاف

۳- ابزار تولید:

* اصطکاک و سایش ذرات
* روان کنده ها و تولید گازهای گلخانه ایی
* ارتعاشات و لررزه ها
* ذرات باقیمانده از جارو و گردگیری

۴- سیالات

* ذرات معلق در هوا
* باکتری ها، مواد آلی و رطوبت
* تمیز کننده های شیمیایی
* آب دی یونیزه

۵- باقیمانده های تولید محصولات

* تراشه های سیلیونی
* دانه های کوآرتز
* بقایای اتاق تمیز
* ذرات آلومینیوم